از بعثت تا ظهور

همان گونه كه بعثت پیامبر اكرم در بدترین عصر تحقق یافت، ظهور حضرت حجت(عج) نیز در هنگامی است كه ظلم و جور و یأس و نومیدی جهان را فراگرفته باشد.
قرن ششم میلادی را باید عصر حاكمیت سیاهی و تباهی نامید، چرا كه در آن زمان ابرهای متراكم نادانی، سایه شوم و سنگین خود را بر زندگی بشر افكنده بود و جوامع آن روز در تنگناهای اقتصادی و اجتماعی مرگباری قرار داشتند، لیكن سنت تاریخ و قانون طبیعت و مشیت حق تعالی، همواره به اثبات رسانیده كه در چنین مقاطع حساس و یأس آور است كه روشنایی و امید از اعماق ظلمت و یأس پیدا میشود و بهار سبز و خرم از دل زمستان سرد و بیجان متولد میگردد.
در عصری، پیام روح بخش بعثت رسول اكرم صلی الله علیه و آله بر كالبد افسرده و مرده جهان دمیده شد كه پانصد سال و به نقلی هفتصد سال از ظهور عیسی بن مریم گذشته بود. در این فترت و فاصله ممتد كسی به پیامبری مبعوث نگردید، جهل و ظلم بر سراسر گیتی حكومت می كرد و جنگ نامعقول ایران و روم نابسامانی ها و افسردگیهای فراوانی به بار آورده بود.

شاعر دانشمند، نظامی گنجوی اوضاع را چنین ترسیم می كند:

نشد اندر آن مدت دیر باز
به تاج رسالت سری سرفراز
به محراب طاعت قدی خم نشد
كسی در عبادت مصمم نشد
نَزَد كس به راه شریعت قدم
نشد چشم كس تر ز اشك ندم
چنین بود اوضاع عالم خراب
كه ناگه بر آمد برون آفتاب
آری، مشیت الهی بر این بود كه از گریبان تاریكی، سپیده شكافته شود و آفتاب تابناك نیّر اعظم و فخر بنی آدم، حضرت محمد بن عبد الله صلی الله علیه و آله طلوع كند.
امام علی علیه السلام می فرماید: خداوند متعال پیامبر اسلام را هنگامی فرستاد كه از عصر پیامبران پیشین مدت زمان بسیاری سپری شده بود و ملت ها در خواب عمیقی فرو رفته بودند. فتنه و فساد، جهان را از كران تا كران فراگرفته بود و اعمال زشت و پلید رواج محسوسی داشت. آتش جنگ همه جا شعله ور بود و دنیا، چهره ای بی فروغ و پر از مكر و فریب به خود گرفته بود. برگ های درخت زندگی زرد و پژمرده گشته و از میوه آن خبری نبود. آب حیات [معنوی و اخلاقی] فرو خشكیده و نشانه های هدایت، كهنه و خراب، و پرچم هدایت، سرنگون گشته و بیرق های پستی و گمراهی همه جا در اهتزاز بود. زندگی با سیمایی كریه و عبوس با اهل دنیا روبرو بود. میوه درختش، فتنه و خوراكش، مردار و بر دل های مردم وحشت و اضطراب و بر برون آنان شمشیر حاكم بود.(۱)

انقطاع وحی و تداوم بعثت

پس از رحلت رسول اكرم صلی الله علیه و آله وحی منقطع شد، ولی بعثت همواره پویا بود و به حركت خود ادامه می داد. پیامبر اكرم در عصر بعثت، دین را تبیین و تمام عوامل سعادت و بدبختی را برای جامعه بیان كرد و تحولی در جهان به طور كلی و در جزیرهٔ العرب به گونه اخص ایجاد نمود. یكی از دانشمندان غربی مینویسد: "اگر من در قرن بیستم در مقابل پیشوایان دانش اروپا با صدای بلند بگویم: روح حضرت محمد بزرگ ترین روحی است در میان بشر كه از بدو پیدایش وی تا امروز شخصیتی همانند او پیدا نشده است، كسی نمی تواند در صحت گفتار من تردید كند و اگر كسی در این سخن تردید نماید، می گویم در جهان مردی را نشان دهید كه به تنهایی در یكی از این امور موفق شده باشد:
۱ ـ ملتی را مانند ملت عرب كه به قبایل مختلف منقسم و دشمن یكدیگر بودند، متحد كند؛
۲ ـ رذایل موروثی ملت را نابود ساخته و آنان را به فضایل بیاراید؛
۳ ـ عقاید باطل و خرافی را از میان ملتی بردارد و آنان را به دینی معتقد كند كه تا امروز در عالم، توسعه و انتشار روز افزون داشته و در آینده انتظار آن هست كه بر همه ادیان جهان غالب آید؛
۴ ـ قانونی برای زندگی و نجات بشر بیاورد كه ملت دور افتاده عرب را در سایه آن قانون بر دنیا سیادت دهد.(۲)
به بركت بعثت نبی مكرم اسلام صلی الله علیه و آله بود كه علم و دانش عمومی شد و از انحصار شاهزادگان و مؤبدان و درباریان در آمد. حكومتی مبتنی بر عدل و داد و مردم سالاری دینی بر پا شد كه به فرموده قرآن: "لِیَقُومَ النّاسُ بِالْقِسْط" پیامبران با دلیل و برهان و معجزه و كتاب آمدند تا مردم خود به پا خیزند و قسط و عدالت را جاری سازند.

ولایت، تداوم بعثت

پیامبر اكرم با داشتن مقام ولایت و امامت، محتوای بعثت را پیاده كرد و با ایجاد عالی ترین شكل حكومت، به بعثت تداوم بخشید. در خطابه ای كه در حجهٔ الوداع ایراد كرد و حضرت علی علیه السلام را به عنوان جانشین بعد از خود منصوب كرد، حیات مجددی در كالبد بعثت دمید كه پس از امام علی علیه السلام این حركت به وسیله فرزندان معصومش ادامه یافت تا عصر غیبت كبری فرا رسید.

تداوم بعثت تا ظهور حجت

حركت پر بركت بعثت به یاری اهل بیت پیامبر تا عصر غیبت تداوم یافت و هم اكنون نیز به یمن علمای اسلام و مراجع تقلید كه نواب عام آن حضرت می باشند، همچنان پیش میرود تا منجی بشریت، موعود ملل، امام زمان(عج) ظهور نماید و دنیا را از عدل و داد لبریز سازد و احكام روح بخش اسلام را از كران تا كران حاكم قرار دهد.
پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله فرمود: "اگر از عمر دنیا جز یك روز باقی نماند، خداوند متعال آن روز را به قدری طولانی خواهد كرد تا مردی از اهل بیت من كه نامش هم نام من و كنیه اش مانند من است، خروج و قیام كند: یَمْلأ ُاللّه بِه الأَرْضَ قِسْطَاً وَ عَدْلاً بَعْدَ ما مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً."(۳)
همان گونه كه بعثت پیامبر اكرم در بدترین عصر تحقق یافت، ظهور حضرت حجت(عج) نیز در هنگامی است كه ظلم و جور و یأس و نومیدی جهان را فراگرفته باشد. در آن زمان از اسلام جز اسمی و از قرآن جز درسی باقی نمیماند. ابی بصیر از امام صادق علیه السلام نقل می كند كه فرمود: "به خدا سوگند گویا میبینم كه بین ركن و مقام، بر كتاب و برنامه جدید از مردم بیعت گرفته و بر ملت عرب سخت میگیرد. آن گاه فرمود: وَیْلٌ لِطُغاهِٔ الْعَرَبِ مِنْ شَرٍّ قَدْ اِقْتَرَبَ؛ وای بر سركشان ملت عرب از شرّی كه تحقیقاً به زودی آنان را فرا خواهد گرفت."(۴)
اللهم عجل فرجه و اجعلنا من انصاره و اعوانه.

پاورقی‌ها:

۱ـ نهج البلاغه دشتی، خطبه ۸۹.
۲ ـ به نقل از : مكتب اسلام، شماره پنجم، سال اول، ص ۲۲.
۳ ـ سنن ابی داود، ج ۴، ص ۱۰۷/ كنز العمال، ج ۱۴، ص ۲۶۴.
۴ـ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۱۳۵/ ینابیع المودهٔ، ص ۴۸۹.

پایگاه سراج، محمدباقر شریعتی سبزواری